Terugblik De Professional Centraal 2023: “Samen werken aan ontwikkeling in onzekere tijden”
Het zijn onzekere tijden, ook in de SW-sector. Hoe stimuleer je de ontwikkeling bij medewerkers van de cao Aan de slag en de cao Wet Sociale Werkvoorziening als bijvoorbeeld stress over geldzorgen overheerst? En wat kan jouw organisatie doen om de medewerkers die jij begeleidt, maar ook jijzelf als professional hierin te ondersteunen? Hoe kunnen medewerkers hun vaardigheden en talenten blijven ontwikkelen? En hoe zorg je er als professional voor dat medewerkers plezier houden in het werk en goed inzetbaar blijven? Tijdens De Professional Centraal kwamen ruim 150 professionals uit het hele land bijeen om zich te verdiepen in ontwikkeling en begeleiding van medewerkers. SBCM en Cedris organiseerden het congres op 21 maart 2023 in Antropia, Driebergen.
Het congres werd geopend door de personages Natas en Sjanie, gespeeld door Carla Kalhorn en Dieuwke Tazelaar van de Dames die Raken. Natas en Sjanie zijn niet zomaar dames, ze behoren tot de doelgroep van de cao’s Aan de Slag en WSW, hebben het hart op de tong en betrokken het publiek op een luchtige en respectvolle manier. Daarna ging Evita Goossens van BIG Rotterdam in op hoe we gedrag van mensen kunnen sturen, welke weerstanden er zijn en hoe hiermee om te gaan op basis van de principes van EAST – Easy, Attractieve, Social en Timely. Daarbij verzorgen Natas en Sjanie op een ludieke manier de interactie met het publiek.
Vervolgens gingen professionals in workshops zelf aan de slag met hoe zij medewerkers op een goede manier kunnen ondersteunen in onzekere tijden. Het congres werd afgesloten met een inspirerende en indrukwekkende theatershow van de Dames die Raken. Op een humoristisch, maar schurende manier namen zij ons mee in de wereld van psychische kwetsbaarheid en stigma en welke invloed dit heeft op je leven. De Dames die Raken geloven in een inclusieve samenleving waarin iedereen kan meedoen en daar staan de organisatoren en alle 150 aanwezige professionals helemaal achter!
Kortom, het was een enerverende dag met talloze interessante workshops over ontwikkeling en ondersteuning in onzekere tijden. Wij kijken nu al uit naar de volgende editie!
Terugblik workshops
De ruim 150 aanwezigen gingen in diverse workshops met elkaar in gesprek over diverse onderwerpen. Zij kregen tips, tools en het netwerk aangereikt om het verschil te maken. Zo werd gekeken naar wat de medewerker zelf kan (empowerment) en wat de professional en organisatie kunnen doen om de ontwikkeling te ondersteunen. Denk aan de begeleiding van mensen, wat doen onzekere tijden en stress met mensen, hun gezondheid en psychische kwetsbaarheid? Hoe maak je medewerkers financieel fit? Maar ook; hoe kun je medewerkers in hun kracht zetten om zelf te handelen? En ontwikkelen, welke vaardigheden en randvoorwaarden heb je nodig om een goed ontwikkelklimaat te garanderen? Hieronder volgt een korte samenvatting van de workshops.
1. Brandjes blussen of duurzame ontwikkeling? Ontdek de mogelijkheden bij groeiende bestaansonzekerheid.
Marian van der Klein, senior onderzoeker van Verwey-Jonker Instituut.
Onderzoek laat zien dat de veranderende omgeving voor onrust en stress bij de SW-doelgroep zorgt. Op basis van dat onderzoek zochten professionals met elkaar naar oplossingen. In de workshop was ook aandacht voor knelpunten waar professionals in de praktijk tegen aanlopen, zoals de wetgeving en de werkwijze bij het UWV, maar ook de onzekerheden van de leefomstandigheden van hun medewerkers. Begeleiding hierbij is niet altijd gemakkelijk. Een deelnemer liet weten dat er van mensen binnen de SW vaak in alle regelgevingen meer kennis en kunde verwacht wordt dan van iemand zonder beperking. En dus ook van de begeleiders”. Ook het faciliteren van de randvoorwaarden voor de juiste begeleiding kost veel energie. “Ik ben net zoveel tijd bezig met het begeleiden van de cliënten als met de leidinggevenden. Maar dit levert uiteindelijk ook veel op”, zei een van de deelnemers.
Hoewel brede oplossingen niet altijd direct voor handen zijn, werden er goede praktijkvoorbeelden met elkaar gedeeld en ideeën aangereikt. Er is behoefte om over dergelijke problemen en mogelijke oplossingen door te praten.
2. Sturen op zelfsturing, juist in onzekere tijden en bij stress. Hoe kan de professional daar adequaat mee omgaan?
Jan Ravesteijn, adviseur en opleider Gilde Vakmanschap, verzorgt trainingen in de methode Sturen op Zelfsturing bij o.a. Ergon en WSD.
“Om in tijden van storm te kunnen zeilen, wordt van de professionals extra veel know how gevraagd”. Met deze stelling werd het thema van deze workshop toegelicht.
De besproken methode leert je hoe je mensen bewust kunt laten nadenken over wat ze onbewust doen door rekening te houden met de elementen die nodig zijn om mensen in beweging te brengen: autonomie, betrokkenheid en competentie. Door hen daarnaast de juiste tools aan te leren die hierbij nodig zijn, leren professionals hoe ze medewerkers kunnen leren daadwerkelijk in beweging te komen.
“Een eyeopener vond ik de tip om het woordje ‘ik’ zoveel mogelijk te vermijden in gesprekken: het gaat niet om jou, maar om de kandidaat “, vertelde een andere professional. Of deze: “Vermijdt ‘komma-sukkel vragen’: vragen waarmee je de ander het gevoel geeft dat ze niet gehoord worden of zich klein voelen”.
3. Ontwikkelen doe je samen! Ontdek de kracht van empowerment en eigen regie.
Hélène Vrij, ontwikkelaar van de training.
In deze workshop gingen de deelnemers aan de slag met empowerment en leerde ze hoe ze het verschil konden maken voor de medewerkers. Dit deden ze aan de hand van specifieke materialen uit de door Patijnenburg ontwikkelde Empowermenttraining. De materialen helpen om actief te werken aan positief denken, proactief gedrag, persoonlijke invloed, samenwerken en reflecteren op jezelf. De deelnemers konden een aantal oefeningen uit de Empowermenttraining ervaren. Voor empowerment is het immers belangrijk dat medewerkers zich kwetsbaar durven en kunnen opstellen. ‘En dat begint bij trainers en begeleiders die datzelfde kunnen doen’, aldus Hélène Vrij die deze workshop verzorgde.
4. Sta stil bij jouw ontwikkeling, juist nu in onzekere tijden. Doe de ontwikkelscan!
Margarethe Hillhorst, procesmanager bij SAM en Nico Sekeris, manager new business Matchcare.
Tijdens deze workshop werd pas op de plaats gemaakt en stilgestaan bij de ontwikkeling van de deelnemers. Dit deden de professionals met behulp van de SAM-ontwikkelscan. De verhelderende inzichten die uit de scan kwamen, boden voldoende stof voor een goed gesprek. In een veilige en vertrouwelijke setting voerden de aanwezige collega´s een gesprek over de uitkomsten. Zo deelden de professionals of ze tegen hetzelfde aanliepen? En of de organisatie hetzelfde werkt als bij andere organisaties? Zo werden de professionals samen wijzer!
5. Vind de optimale balans in de begeleiding van medewerkers. Maak gebruik van de evidence based coaching methode.
Lisa Knelange, onderzoeker, adviseur en trainer bij Zinziz
De gouden balans is de basis voor een goede coaching van medewerkers en werkzoekenden. Hierbij gaat het om een goede balans van Verbinding & veiligheid en Uitdaging. Met een concreet videovoorbeeld kregen deelnemers te zien wat het effect is van te veel uitdaging en te weinig verbinding & veiligheid. In de workshop brachten de deelnemers in kaart hoe het zit met hun eigen gouden balans op basis van de technieken en methoden die zij nu gebruiken in hun werk. Zinziz verzorgt ook een module in de SBCM-leergang werkleider waar dit aan bod komt.
6. Het integratief gedragsmodel als kapstok voor het omgaan met tegenslagen en onzekerheden.
Lissa Hollmann, onderzoeker, adviseur en trainer bij Zinziz.
In de workshop gaf Lissa uitleg over het integratief gedragsmodel. Dit model geeft inzicht en handvatten om een goed beeld te krijgen van de motivatie, ontwikkeling en het functioneren van medewerkers. Ook biedt het model handvatten om deze aspecten te ontwikkelen en te versterken. Een belangrijke factor in dit model is zelfregulering. Juist in onzekere tijden wordt er steeds vaker een beroep gedaan op zelfregulering bij medewerkers. In de workshop gingen professionals door middel van rollenspellen aan de slag met zelfregulering en de manier waarop zij ondersteuning kunnen geven om zelfregulering stapsgewijs te ontwikkelen. “Vooral het zelf reguleren, dat wil zeggen niet invullen voor de medewerker is een uitdaging” zei een van de deelnemers. Diegene gaf aan dat we snel geneigd zijn het zelf te willen invullen voor medewerkers, terwijl het juist belangrijk is dat zij zelf met oplossingen komen.
Download bijlage 1 en bijlage 2.
7a. Hoe creëer je ruimte voor ontwikkeling? Maak gebruik van effectieve tools.
Jessie Koen, senior onderzoeker Future of Work van TNO.
Wat is nodig om inzetbaar te blijven op de arbeidsmarkt? Dat was de vraag die centraal stond. Proactief loopbaangedrag is daarin essentieel: nadenken over jouw toekomst, netwerken, nieuwe dingen leren, nieuwsgierig zijn naar de toekomst van jouw werk. Tips om de proactiviteit te bevorderen in tijden van onzekerheid zijn onder meer ondersteuning uit directe omgeving, vertrouwen en veiligheid ervaren vanuit begeleiders, collega’s, een leercultuur en werkleiding die je stimuleert.
7b. Validisme bij verstandelijke beperkingen verminderen. Wat werkt om stigma en discriminatie te verminderen?
Caroline Harnacke en Helen Fitzpatrick, onderzoeker en projectmedewerker van Movisie.
Aan de hand van inzichten door onderzoek vanuit Movisie ging deze sessie over validisme, discriminatie en stigmatisering van mensen met een (verstandelijke) beperking. Hoe herken je het en wat kan je doen – als individu, professional en organisatie – om validisme te verminderen? Allereerst helpt contact met mensen met een beperking en mensen die te maken hebben met validisme, met het verminderen ervan. “Of dit nu echt contact is of denkbeeldig contact is met mensen met een verstandelijke beperking – dit helpt tegen validisme. We worden hierdoor menselijker”. Want ook: “onbekend maakt onbemind’’. Daarom kan kennis en informatie over validisme soms helpen tegen discriminatie. “Hierbij ligt de nadruk op een positieve benadering en bij het laten zien van positieve ervaringen als het gaat om mensen met een verstandelijke beperking”. Bij deze ‘positieve representatie’ speelt de media ook een rol. Tot slot is het als organisatie belangrijk om duidelijk een sociale norm tegen discriminatie uit te dragen en aandacht te geven aan gelijkwaardigheid en persoonlijke ontwikkeling (bijvoorbeeld met tools als debalanskaart.nl).
8a. Stigmaar niet! Leer rekening houden met ieders psychische kwetsbaarheid.
Erik Verbart en Thomas Pruijsen, projectmedewerker Mind.
Met veel ervaringskennis en openheid spraken Erik Verbart en Thomas Pruijsen van Mind tijdens hun sessie ‘Stigmaar niet!’. Samen met de deelnemers spraken zij over stigmatisering van mensen met een psychische kwetsbaarheid op de werkvloer en over bijbehorend openheidsdilemma (‘’Wat vertel je wel en niet aan je werkgever over je persoonlijke situatie?’’). Thomas Pruijsen: “De systeemwereld en stigmatisering – voor mij als hoogopgeleid persoon met een psychische kwetsbaarheid – maakte het een uitdaging om een passende werkplek te vinden’’. Wat helpt tegen stigmatisering van mensen met een psychische kwetsnaarheid, waardoor wantrouwen, weerstand en zelfstigmatisering kan ontstaan? “Allereerst bewustwording van bestaande stigmatisering. Daarnaast: durf ook zelf kwetsbaar te zijn – en zo ook je eigen openheid te doorbreken! Wat deel je met jouw werkgever en wat heb je nodig in jouw werk?” Hierdoor wordt ook aandacht gegeven aan normalisering van psychische kwetsbaarheden – de inzet van ervaringsdeskundigen helpt hierbij. Tot slot: de diagnose staat niet voorop én maatwerk blijft belangrijk: “Als het gaat om omgaan met diagnoses bestaat er simpelweg geen ‘one size fits all’: iedereen is anders en iedereen heeft dan ook iets anders nodig in de bejegening en in de begeleiding naar werk toe’’. Want ieder mens verdient méér dan alleen een etiquet.
8b. Samen werken aan financiële fitheid. Hoe doe je dat samen met medewerkers?
Barbera van der Meulen, onderzoeker en docent, Lectoraat Schulden & Incasso van de HU en Elly van Bokhoven, medewerker financieel loket bij Ergon.
De start van de workshop met het filmpje over Ruben zette de deelnemers op scherp: praten over schulden doe je niet zomaar. Terwijl het bespreekbaar maken essentieel is om ruimte voor ontwikkeling te creëren. De deelnemers kregen tips over signalering en een goede manier om het gesprek aan te gaan. Verder was er tijdens de workshop veel ruimte om praktijkervaringen uit te wisselen en was men onder de indruk van de aanpak van Ergon c.q. Elly van Bokhoven.
9. Het gedrag achter groei: zelfontwikkeling vanuit een gedragswetenschappelijk perspectief.
Evita Goossens, onderzoeker bij BIG Rotterdam.
Evita vertelde in deze workshop meer over hoe medewerkers in hun groei verschillende drempels en motivatoren ervaren. De workshop was gebaseerd op gedragswetenschappelijk onderzoek bij Rotterdam Inclusief. De professionals reflecteerden in de workshop samen op de mate waarin zij datzelfde in hun werk tegenkomen. Vervolgens brainstormden de deelnemers in groepjes over oplossingen die groei stimuleren. Dit deden zij aan de hand van het EAST-model, dat handvatten biedt voor effectieve gedragsverandering in de praktijk.