Praktijkleren biedt mensen die moeite hebben met leren in een schoolse omgeving de mogelijkheid via de werkvloer een vak te leren. Sinds de invoering van de Participatiewet worden er voor schoolverlaters met een kwetsbare positie in het onderwijs en op de arbeidsmarkt aangepaste routes ontwikkeld voor leren en werken. Samenwerking tussen mbo-scholen en sociale werkbedrijven biedt jongeren en (jong)volwassenen in een kwetsbare positie extra kansen om een reguliere baan te vinden.

Praktijkleren kan worden ingezet voor het behalen van een:

  1. Volledig mbo-diploma (bbl of bol): veelal op niveau mbo-1 (entree) of mbo-2, maar soms ook doorstroom naar niveau 3 of 4;
  2. Mbo-certificaat: formele erkenning van succesvol afleggen van afgesproken deel van mbo-opleiding;
  3. Praktijkverklaring: referentie van praktijkopleider over uitgevoerde mbo-werkprocessen. Dit is voor studenten die (nog) niet in staat zijn een formele opleiding of onderdeel daarvan succes af te ronden, maar wel een praktijkleerroute op maat.

Voor gemeenten, leerwerkbedrijven en onderwijsinstellingen, die aan de slag willen met praktijkleren of zich daar verder in willen verdiepen, hebben we hieronder een overzicht gemaakt van interessante publicaties en een lerend netwerk:

  • Via het sociaal werkbedrijf naar een mbo-diploma
    Samenwerking tussen mbo-scholen en sociale werkbedrijven bij diplomagerichte mbo-opleidingen biedt jongeren en (jong)volwassenen in een kwetsbare positie extra kansen om een reguliere baan te vinden. De publicatie Via het sociaal werkbedrijf naar een mbo-diploma laat aan de hand van vier voorbeelden zien hoe die samenwerking er in de praktijk uitziet. De lessen uit de praktijkvoorbeelden zijn vertaald naar een stappenplan, een businesscase en een digitale rekentool.
  • Praktijkleren met de praktijkverklaring
    Op basis van de pilots in de jaren 2019 tot en met 2021 zijn praktische tips over praktijkleren verzamelt in een Virtual Goodie bag, waarin de evaluatie van de pilots praktijkleren met de praktijkverklaring, filmpjes uit de praktijk en bruikbare checklists zijn opgenomen.
  • Meer kans op duurzame plaatsingen met praktijkverklaringen
    Stichting Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) heeft een aanpak ontwikkeld waarbij werkzoekenden zonder diploma praktijkverklaringen kunnen halen bij bedrijven in de regio. In nieuwe pilots is in 2019 t/m 2021 met praktijkverklaringen in het MBO een aanpak samen met SW-bedrijven ontwikkeld voor een brede groep zonder diploma.
  • Effectief mbo-2: Samenwerkend resultaat behalen
    De Inspectie van het Onderwijs deed onderzoek naar succesfactoren van goed scorende mbo-opleidingen. Uit het onderzoek Effectief mbo-2: Samenwerkend resultaat behalen blijkt dat persoonlijke aandacht en maatwerk voor de studenten hierin een belangrijke rol spelen.
  • Zorgassistent in de klas.
    Het AKC heeft de aanpak die Stichting Gezel heeft toegepast in het project Zorgassistent-in-de-klas beschreven en samengevat in een factsheet gemaakt, zodat de methodiek overdraagbaar is. Het project bestaat uit het aanbieden van leerwerkplekken in het primair onderwijs en een aangepaste mbo-2-opleiding voor VSO/PRO-schoolverlaters en andere jongeren die zich moeilijk kunnen handhaven op de arbeidsmarkt.
  • Implementatie Praktijkleren
    Vanuit het ESF project ‘Praktijkleren’ is een initiatief gestart voor het inzetten van een implementatiescan en implementatiecoach om sociale werkbedrijven te helpen met de invulling van praktijkleren voor werknemers voor wie een startkwalificatie (nog) een brug te ver is.
    Download de Leerpunten implementatie praktijkleren met praktijkverklaring MBO
  • Lerend Netwerk Praktijkleren in de SW
    Het Kenniscentrum wil SW-bedrijven die (nog) niet werken met praktijkleren inspireren en handvatten bieden. Het Lerend Netwerk Praktijkleren in de SW bespreekt onderwerpen als: ontwikkeling van leerlijnen; mogelijkheden voor verschillende doelgroepen; afstemming met het mbo, de gemeente en werkgevers. Hieronder lees je meer over de opbrengsten van deze bijeenkomsten. Het Lerend Netwerk Praktijkleren in de SW zal ook in de toekomst bij elkaar blijven komen. Houd onze agenda in de gaten voor nieuwe bijeenkomsten.

    • Tijdens de eerste digitale bijeenkomst op 16 september 2020 kregen de deelnemers een overzicht van alle vormen van praktijkleren. Daarna hoorden ze meer over praktijkleren met de praktijkverklaring. De praktijkcasus bij Stroomopwaarts, het werkleerbedrijf in Maassluis, Vlaardingen en Schiedam, gaf de deelnemers inzicht in de aspecten die belangrijk zijn om van praktijkleren met de praktijkverklaring een succes te maken.
    • Hybride leren, waarbij leren zoveel mogelijk in de werkomgeving plaats vindt, is een belangrijk onderdeel van het onderwijs van MBO College Lelystad. Deze manier van leren is een waardevolle aanvulling op een mbo-opleiding én biedt meer perspectief op werk voor (kwetsbare) jongeren. Dat blijkt uit de tweede digitale bijeenkomst op 29 oktober 2020 van het Lerend Netwerk Praktijkleren in de SW.
    • Praktijkleren met een praktijkverklaring is nog niet voor iedereen een bekend begrip, laat staan een instrument dat veelvuldig wordt ingezet. En dat terwijl praktijkleren met een praktijkverklaring de medewerker zelfvertrouwen kan geven, een opstap kan zijn naar betaald werk en ingezet kan worden bij een betaalde baan, stage of werkervaringsplek. Reden om begin november 2021 de kenniskring jobcoaching in het teken te zetten van praktijkleren.