Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt lukt het nog steeds niet iedereen om toe te laten treden tot de arbeidsmarkt en structureel mee te blijven doen. Een nieuw fenomeen is online platformwerk dat voor een laagdrempelige match – bijvoorbeeld via een algoritme – van vraag en aanbod zorgt. Werk via online platforms zoals bezorgdiensten en andere klussen leidt echter vaak tot weinig zekerheden en regelruimte voor werkenden. Denk aan de processen van de vakbond over schijnzelfstandigheid van platformwerkers. Toch bieden de soms tijd- en locatie-ongebonden klussen die via de online platforms worden aangeboden ook kansen voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt. Om die kansen in de praktijk te laten onderzoeken en daaraan de eis toe te kunnen voegen dat het werk via een platform leidt tot voldoende bestaanszekerheid (inkomen) en passend werk hebben NSvP en het Kenniscentrum inclusieve en sociale werkgelegenheid een challenge uitgeschreven. LaNSCO, CurrentWerkt! en Martijn Arets van Professional Outsider Consultancy hebben de challenge gewonnen en ontvangen een innovatiesubsidie van 50.000 euro om hun ideeën in de praktijk op te zetten en uit te proberen. De komende periode brengen we de drie winnende initiatieven in beeld. Deze keer het voorstel van LaNSCO om tot een online platform te komen voor alle sociale coöperaties in Nederland.

LaNSCO United: een online platform voor sociale coöperaties

Een online platform waarop alle sociale coöperaties hun diensten en producten kunnen aanbieden. Dát is LaNSCO United, een initiatief van LaNSCO, het landelijk netwerk voor sociaal coöperatief ondernemerschap. Met een platform wordt het aanbod van sociale coöperaties overzichtelijk in beeld gebracht en worden bedrijven en particulieren die bewust sociaal willen inkopen, geholpen om geschikt aanbod te vinden. In december komt het platform met een eerste, beperkte testversie voor een aantal sociale coöperaties.

Sociale coöperaties zijn een relatief nieuw en groeiend fenomeen. Het is een innovatieve constructie die het mogelijk maakt voor leden om met behoud van uitkering te ondernemen en te investeren in hun bedrijfje. In steeds meer steden ontstaat dit initiatief om meer mensen te laten participeren. Op dit moment zijn er 25 sociale coöperaties, met in totaal ruim 170 leden. Vaak hebben zij door verschillende oorzaken (psychische kwetsbaarheid, lichamelijke beperking, taalachterstand) geen betaalde baan en komen ook na verschillende trajecten van de gemeenten niet verder.

Kwetsbare arbeidsmarktpositie

Marcel Keyser, projectleider van LaNSCO United, benoemt de voordelen van een sociale coöperatie: ‘Binnen een sociale coöperatie vinden mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie elkaar. Ze inspireren elkaar en wisselen competenties uit. Zo is de een goed in netjes werken en de ander juist in contacten leggen. Daarnaast is er veel ruimte voor coaching en begeleiding binnen de coöperaties. En gemeentes profiteren mee, want zij hebben er belang bij dat mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie participeren.’

Zelf kwam Keyser als businesscoach een aantal jaar geleden in aanraking met het groeiende fenomeen. ‘Ik ontmoette nieuwkomers die hier een bedrijf wilden starten. Deze mensen hadden veel energie en al de nodige ervaring met ondernemen in hun land van herkomst. Dat sprak me enorm aan. Ik heb toen met een compagnon een sociale coöperatie opgericht, Pangea, waarin nieuwkomers hun ondernemerschap vormgeven, in samenwerking met gemeenten en andere organisaties. De nieuwkomers stromen uit zodra zij structureel omzet draaien om zich definitief te kunnen vestigen.’

Challenge Inclusief Platformwerk

Als projectleider van Pangea kwam Keyser in aanraking met brancheorganisatie LaNSCO. Hij merkte al snel op dat er tussen de coöperaties nog weinig onderlinge samenwerking was. Zeker als het gaat om verkoop van diensten en producten. ‘Vanuit deze lokale initiatieven is het logisch dat men zich aanvankelijk lokaal presenteert. En dat is in principe ook prima. Maar als je als landelijk bedrijf sociale impact wilt maken en kiezen tussen het aanbod van alle sociale diensten, dan moet je coöperatie voor coöperatie af om te zien wat er beschikbaar is. Een online platform zou het een stuk eenvoudiger maken voor de sociaal inkopende werkgever. Ook kunnen leden met gelijksoortige producten samenwerken aan grotere opdrachten, van elkaar leren en werk dat blijft liggen overnemen. Daarnaast biedt het platform rechtstreekse contacten met (nieuwe) bedrijven die van hun diensten en producten gebruik willen maken. Toen ik hoorde van de Challenge Inclusief Platformwerk was één plus één twee. Een ideale kans om het idee in de praktijk te kunnen brengen.’

De Normaalste Zaak

Om te zorgen dat er voldoende bestellingen zijn en blijven werkt LaNSCO samen met onder meer De Normaalste Zaak. Dit netwerk heeft als taak om werkgevers in Nederland te helpen bij het bepalen van sociaal inkoopbeleid. ‘Samen met De Normaalste Zaak hebben we een bijeenkomst georganiseerd voor 18 grotere werkgevers, die meer wilden weten over sociale coöperaties en inkoopmogelijkheden in bredere zin. Deze organisaties waren stuk voor stuk enthousiast over het concept en een aantal wil graag met ons meedenken tijdens de verdere ontwikkeling van het platform LaNSCO United. Daar ben ik heel blij mee. Daarnaast hebben we vanuit LaNSCO een inventarisatie gedaan naar sociale ondernemingen die kunnen aansluiten, en mogelijk ook de cooperatievorm gaan adapteren en we onderzoeken de komende tijd de samenwerkingsmogelijkheden met de productie uit sociale werkplaatsen. Begin volgend jaar organiseren we nog een bijeenkomst met De Normaalste Zaak, waarbij mogelijk nog meer organisaties aansluiten. Ook gaan we in gesprek met Buy Social, dat onder meer een marktplaats heeft voor ondernemingen met een sociaal product (social enterprises)’, vertelt Keyser.

Omzetverbetering

Tijdens een LaNSCO-dag, waarbij alle projectleiders van de 25 sociale coöperaties aanwezig waren, is besloten dat niet alle coöperaties meteen gebruik gaan maken van het platform. ‘We starten in december met een pilot met twee of drie coöperaties. Het aanbod is waarschijnlijk catering, (social) media design, kunst/portretschilder voor bedrijven en wellness/health. We starten relatief klein, juist om te zien wat er wel en niet werkt. We maken daarbij gebruik van de feedback die we krijgen van de werkgevers. Dat zorgt ook voor meer betrokkenheid. Uiteindelijk is het ons doel dat in september 2022 90 procent van de sociale coöperaties is aangesloten bij het platform met elk minimaal drie tot vijf ondernemers die hun diensten aanbieden. Omdat het om een jonge sector gaat, is er nog een forse omzetverbetering mogelijk bij de coöperaties. Ik verwacht dat we daar met LaNSCO United een flinke bijdrage aan kunnen leveren’, besluit Keyser.