Mensen met een arbeidsbeperking doen minder vaak een beroep op geestelijke gezondheidszorg en Wmo-ondersteuning als ze werk hebben. Ook daalt het risico op schulden en crimineel gedrag. Dat blijkt uit het onderzoek ‘De brede baten van werk’ van het Centraal Planbureau (CPB) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Het onderzoek

SCP en CPB schatten de maatschappelijke baten van werk voor iemand uit de voormalige Wsw-doelgroep op 5000 euro per jaar. Deze voordelen komen bovenop de maatschappelijke besparingen op uitkeringen en de immateriële voordelen van werk voor mensen zelf, zoals meer zelfrespect en een algeheel welbevinden.

Positieve effecten

De sluiting van de Wsw leidde tot een forse daling van de baankans voor mensen die per 1 januari 2015 hun Wsw-indicatie hebben verloren. SCP en CPB onderzochten voor deze groep in hoeverre het wel of niet hebben van werk een weerslag heeft op andere domeinen van het leven. Denk aan gezondheid en criminaliteit en aan domeinen waarvoor gemeenten in beginsel verantwoordelijk zijn, zoals Wmo-ondersteuning en schuldenproblematiek.

Uit dat onderzoek blijkt dat mensen met een arbeidsbeperking minder vaak een beroep doen op geestelijke gezondheidszorg en op Wmo-ondersteuning als ze werk hebben. Ook daalt het risico op schulden en crimineel gedrag.

Integrale blik is noodzakelijk

Gemeenten dragen momenteel (via het Participatiebudget) de volledige kosten van de toeleiding van deze mensen naar werk en hun begeleiding op de werkplek. Diezelfde gemeenten profiteren echter maar gedeeltelijk van de besparingen op zorg en veiligheid als deze mensen betaald werk hebben. Dat verklaart volgens de onderzoekers de lage bereidheid van gemeenten om te investeren in de voormalig Wsw-wachtlijsters.

Beleidsaanbevelingen

De onderzoekers adviseren om effectieve arbeidstoeleiding onderdeel te maken van een integraal gemeentelijk beleid binnen het sociaal domein. Mensen met een arbeidsbeperking worden hierdoor immers niet alleen aan een baan geholpen, maar zien ook hun behoefte aan Wmo-ondersteuning afnemen.

Omdat niet alle maatschappelijke baten bij gemeenten neerslaan, worden zij niet optimaal geprikkeld om mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. Een mogelijke oplossing is om gemeenten geen vaste budgetten te geven voor participatie, maar het budget te laten afhangen van het aantal mensen dat aan het werk wordt geholpen, suggereert het SCP. Dit stimuleert gemeenten om meer mensen aan een baan te helpen.