Als medewerkers een salarisvoorschot vragen, is dat een duidelijk signaal voor financiële problemen. Bij de sociale onderneming Breedweer krijgen medewerkers daarom alleen een voorschot mee als ze een traject ingaan met een budgetcoach. Die begeleidt hen tot ze zelf goed met geld kunnen omgaan.

‘We vinden dat we als werkgever de maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben om medewerkers met schulden te helpen,’ zegt Jack Stuifbergen. Hij is directeur-eigenaar van Breedweer, een snel groeiende sociale onderneming die actief is in de schoonmaakbranche. Had het bedrijf vorig jaar nog rond de 100 mensen in dienst, nu zijn dat er al 250. Daarvan hoort 38 procent tot de doelgroep van de Participatiewet. Daarnaast heeft het bedrijf onder meer statushouders en ex-gedetineerden in dienst. Zij werken voor opdrachtgevers als schoonmaker, glazenwasser, facilitair medewerker of in het groenonderhoud.

Signalen opvangen

Ruim de helft van zijn medewerkers heeft financiële problemen, denkt Stuifbergen. ‘Dat merkt vooral de loonadministratie. Iedere maand zijn er weer partijen die beslag leggen op het loon van medewerkers. Daarnaast heeft het middenmanagement binnen het bedrijf een signaalfunctie. Als direct leidinggevenden op de werkvloer signalen opvangen over financiële problemen, laten ze dat weten aan HRM. Die afdeling neemt het onderwerp dan mee in het persoonlijk ontwikkelgesprek met de medewerker, dat 4 keer per jaar plaatsvindt. Soms komt het onderwerp ook zonder tussenkomst van de direct leidinggevende naar boven in het ontwikkelgesprek.’

Samenwerking met gerechtsdeurwaarders

Het meest voorkomende signaal voor financiële problemen, is dat medewerkers een salarisvoorschot vragen. Daarom ontwikkelde Breedweer een duidelijke aanpak. Stuifbergen: ‘Allereerst vragen we waarvoor de medewerker een voorschot nodig heeft. Verder is de voorwaarde voor een voorschot dat de medewerker budgetcoaching krijgt. Dat organiseren we niet zelf, maar hiervoor zijn we een samenwerking aangegaan met een gerechtsdeurwaarderskantoor. Door die samenwerking kost het budgetbeheertraject slechts 250 euro. Dit bedrag schieten wij als werkgever voor en de medewerker betaalt een deel van deze kosten in kleine stapjes terug via een maandelijkse inhouding op het salaris.’

Inhoud traject en eerste resultaten

De budgetcoach is een onafhankelijke persoon die bij de medewerker thuis komt. Stuifbergen: ‘Dat vinden medewerkers fijn, want het gaat dan buiten het werk om.’ Stap 1 in het traject is een overzicht krijgen van de inkomsten en uitgaven. Vervolgens maken de coach en de medewerker samen een financieel plan dat moet leiden tot een oplossing voor de financiële problemen. Het einddoel is dat de medewerker uit de schulden raakt en zelfredzaam is op financieel gebied. In totaal duurt het traject zo’n 1,5 jaar.

Officiële cijfers over de resultaten van de aanpak heeft Breedweer nog niet. ‘Als de aanpak een jaar loopt, gaan we meten en evalueren,’ zegt Stuifbergen. ‘Wat ik nu kan zeggen, is dat er sinds het begin van de aanpak, eind 2018, 11 of 12 medewerkers aan de slag zijn gegaan met het traject. Bij 2 van hen is het loonbeslag inmiddels opgeheven.’

Omgang met geld

Uit onderzoek van onder meer de Stichting Lezen & Schrijven blijkt dat er een relatie is tussen laaggeletterdheid en schulden. Ook Stuifbergen ziet dat de taal van brieven en formulieren een probleem kan zijn. Maar meer nog ontstaan de problemen volgens hem door een cultuur waarin mensen snel geld uitgeven en te makkelijk omgaan met betalingsverplichtingen. ‘Het wordt mensen ook wel heel makkelijk gemaakt om op rekening te kopen,’ vindt hij. Vooral met dure telefoonabonnementen ziet hij het nogal eens mis gaan bij medewerkers.

‘Ondergeschoven kindje’

Stuifbergen vindt het probleem te groot om het als werkgever te laten liggen. ‘Natuurlijk, als medewerkers geen schulden hebben, zorgt dat ook voor beter functioneren en minder ziekteverzuim. Maar dat is niet de reden waarom we met deze aanpak zijn gestart. In de SW-sector zijn financiële problemen nogal eens een ondergeschoven kindje. Wat mij betreft zou dit thema veel breder opgepakt mogen worden door werkgevers en ik zou daarin ook graag meer samen willen optrekken. Bijvoorbeeld door kennisdeling of een gezamenlijke aanpak.’

Gesprek aangaan

Behalve een concrete aanpak is volgens Stuifbergen het gesprek heel belangrijk. ‘Wij proberen op allerlei manieren openheid te stimuleren. In onze grotere vestigingen vragen we medewerkers een half uur eerder naar het werk te komen, zodat er tijd is voor een informeel gesprek met elkaar. We benadrukken ook altijd dat het niet gek is om over problemen te praten. En ons middenkader is getraind om het gesprek aan te gaan met medewerkers over schulden en andere problemen. Want hoe eerder we weten dat iemand financiële problemen heeft, hoe eerder we kunnen werken aan een oplossing.’

Ook een goede aanpak? Of meedenken over de toolbox?

Om werkgevers (SW-bedrijven en sociale ondernemingen) te helpen binnen de organisatie aandacht te besteden aan financiële problemen, wil SBCM een toolbox Schulden en Werk ontwikkelen. Hierin komen bijvoorbeeld een signaalkaart, een filmpje, dialoogkaarten en een poster. Graag komen we in contact met organisaties die met ons mee willen denken over de toolbox. Heb je interesse, dan kun je een mail sturen naar projectleider Paula Mensink.

Ook horen we graag hoe andere organisaties omgaan met (dreigende) schulden bij medewerkers. Weet je een goede aanpak, een instrument, of heb je een tip? Laat het ons weten via de mail.